دستکش ایمنی از مهم‌ترین تجهیزات حفاظت فردی در محیط‌های صنعتی و کارگاهی است که از دست‌ها در برابر بریدگی، سایش، حرارت، مواد شیمیایی و ضربه محافظت می‌کند. انتخاب دستکش مناسب به عوامل متعددی مانند نوع فعالیت، محیط کار و سطح خطر بستگی دارد.
انواع دستکش ایمنی
دستکشهای عمومی کار (General Purpose Work Gloves)
دستکش پارچه‌ای
دستکشهای پارچه ای انواع مختلفی دارند ولی بطور کلی می توان آنها را در دو نوع زیر طبقه بندی کرد.
دستکش تمام پارچه ای از الیاف طبیعی (پنبه) یا مصنوعی (پلی استر، نایلون) ساخته می‌شوند
دستکش با پوشش داردر کف و انگشتان دارای پوشش از جنس لاستیک، نیتریل، پلی اورتان برای افزایش چسبندگی و مقاومت در برابر سایش سبک و مواد شیمیایی رقیق
ویژگی‌ها:
سبک و انعطاف‌پذیر
تنفس‌پذیر و مناسب برای کارهای طولانی
مقاومت کم در برابر بریدگی و سایش
کاربردها:
مونتاژ قطعات الکترونیکی
جابجایی مواد غیر برنده
کارهای عمومی در کارگاه‌های سبک
دستکشهای ضدبرش (Cut-Resistant Gloves)
جنس:
الیاف HPPE پلی‌اتیلن : عمدتاً از الیاف مصنوعی پیشرفته مانند HPPE (پلی‌اتیلن با عملکرد بالا)، آرامید (مثل کولار)، یا ترکیب آنها با نخ‌های فولادی ضدزنگ ساخته می‌شوند
سطح مقاومت
سطح مقاومت در برابر بریدگی بر اساس استاندارد EN 388 مقیاس A تا F در نسخه جدیدتر، یا ۱ تا ۵ در نسخه قدیمی: سطح ۱-۲ (A (A -B) مقاومت در برابر بریدگی‌های سبک. سطح ۳-۵ (C-F): مقاومت در برابر بریدگی‌های متوسط تا بسیار شدید
کاربردها:
صنایع شیشه و فلزکاری
کار با دستگاه‌های برش (سی ان سی، لیزر)
قصابی و صنایع غذایی
دستکشهای چرمی (Leather Gloves)
انواع چرم:
چرم طبیعی گاو، گوساله، بز(چرم اشتال)
چرم مصنوعی ترکیب چرم با پلیمرها
ویژگی‌ها
- مقاومت در برابر سایش و حرارت تا ۲۰۰°C ( البته تحمل دمایی تا ۲۰۰ بصورت لحظه ای بوده و برای حرارت مداوم باید از چرم‌های مخصوص یا دستکش ضدحرارت استفاده کرد. )
- محافظت خوب در برابر جرقه و ضربه‌های سبک
- جذب رطوبت و کاهش عمر مفید در محیط‌های مرطوب
کاربردها
جوشکاری و عملیات حرارتی، حمل قطعات فلزی، ساختمانی (بنایی، گچ‌کاری)
انواع دستکشهای چرمی
۱. دستکش ساده (تک‌لایه)
ساختار: تنها از یک لایه چرم نازک تشکیل شده است.
کاربرد: مناسب برای کارهای سبک مانند جابجایی قطعات، مونتاژ یا محافظت در برابر آلودگی.
محدودیت: مقاومت کم در برابر بریدگی و سایش شدید.
۲. دستکش کف دوبل (Double Palm Glove)
جنس وساختار: دارای دو لایه محافظ در ناحیه کف دست و انگشتان که معمولاً از چرم، نیتریل یا پارچه‌های مقاوم ساخته می‌شود.
مزیت: استحکام و دوام بالاتر نسبت به نوع ساده.
ویژگی‌ها
- استحکام بیشتر نسبت به دستکشهای ساده
- مقاومت در برابر سایش و پارگی
- سنگین‌تر و کمتر انعطاف‌پذیر
کاربردها
- کار با ابزار برنده (اره، دریل)
- حمل قطعات سنگین و تیز
- کارهای سنگین مانند جوشکاری
- عملیات سنگین در صنایع فولاد و معدن
۳. دستکش تمام‌چرم (Full Leather)
ساختار: تمام سطح دستکش از چرم طبیعی یا مصنوعی ساخته شده و اغلب با آسترهای نخی یا ضدعرق ترکیب می‌شود.
ویژگی: مقاومت عالی در برابر حرارت و جرقه.
کاربردها:
- جوشکاری : مناسب برای جوشکاری (به‌ویژه با دستکشهای مخصوص ضخیم‌تر و آستر نسوز)
- کار با فلزات داغ
- صنایع ریخته‌گری، حمل قطعات فلزی
دستکشهای ضدحرارت (Heat-Resistant Gloves)
جنس:
پشم شیشه، سیلیکون، چرم نسوز
محدوده دمایی:
تا ۲۵۰درجه سانتیگراد چرم ضد حرارت مخصوص
پوشش سیلیکون برای دماهای ۲۵۰ تا ۳۰۰ درجه سانتیگراد مانند پشم شیشه، آرامید، کولار، کربن، بازالت، …) استفاده می‌شود که می‌توانند تا ۵۰۰°C و گاهی بالاتر مقاومت کنند
الیاف سرامیکی یا دستکشهای آلومینایز (Aluminized) برای حرارت تابشی بسیار شدید (مثل کوره‌های ذوب، آتش‌نشانی) و تا بالای ۱۰۰۰°C استفاده می‌شوند
کاربردها
ریخته‌گری و ذوب فلزات
کار با کوره‌های صنعتی
عملیات حرارتی در صنایع شیمیایی
دستکش جوشکاری: محافظ تخصصی در برابر جرقه و حرارت
۱. جنس و ساختار
لایه بیرونی: چرم دباغی‌شده با کروم (معمولاً چرم گاو) به دلیل مقاومت بالا در برابر جرقه، سایش و حرارت لحظه‌ای.
لایه میانی (در مدل سیم‌دار): توری فولادی ضدزنگ بین لایه‌های چرم برای جلوگیری از بریدگی و سوراخ‌شدگی.
لایه داخلی: پنبه نسوز یا الیاف مقاوم به حرارت (مانند کولار) برای جذب رطوبت و عایق‌بندی.
اندازه: در دو نوع کوتاه تا ساعد و بلند تا آرنج،
۲. ویژگی‌های کلیدی
مقاومت فوق‌العاده در برابر پاشش فلز مذاب و جرقه‌های داغ.
محافظت در برابر تماس کوتاه‌مدت با حرارت‌های شدید (تا ۵۰۰°C.)
انعطاف‌پذیری کنترل‌شده برای امکان انجام کار ظریف.
نوع سیم‌دار: مقاومت مضاعف در برابر بریدگی، سوراخ‌شدگی و ضربه (مخصوص محیط‌های پرخطر).
هشدار: مدل‌های سیم‌دار به دلیل وجود فلز، غیرمجاز برای کارهای الکتریکی هستند.
۳. کاربردها
جوشکاری قوس الکتریک (ARC)، MIG/MAG و TIG.
برشکاری پلاسما و هوا گاز
کار با فلزات داغ، ریخته‌گری و عملیات حرارتی.
محیط‌های دارای ریسک توأمان حرارت و بریدگی (با استفاده از نوع سیم‌دار)
دستکش ضدشیمیایی: سپر محافظ در برابر مواد خطرناک
۱. جنس و ساختار
لایه بیرونی:
مواد پلیمری تخصصی شامل:
نیتریل (مقاومت عالی در برابر روغن‌ها، حلال‌ها و سورفکتانت‌ها)
نئوپرن (تحمل اسیدها و بازهای متوسط)
ویتون/بوتیل (دفاع در برابر گازها و حلال‌های آلی کلردار)
ساختار چندلایه:
پوشش داخلی پنبه‌ای جاذب رطوبت + لایه میانی پلیمری ضدنفوذ (ضخامت ۰.۴-۱.۵mm)
طرح‌های حفاظتی:
• ساق کوتاه (تا مچ) برای کارهای سبک
• ساق بلند (تا ۵۰cm) با درز چسبی برای عملیات اسیدکاری
۲. ویژگی‌های کلیدی
مقاومت شیمیایی استانداردشده طبق EN ISO 374
انعطاف‌پذیری بالا بدون کاهش ضخامت محافظ
مقاومت دوگانه در برابر نفوذ و سوختگی شیمیایی
۳. کاربردها
- صنایع پتروشیمی و پالایش نفت (حمل مواد خورنده)
- آزمایشگاه‌های شیمیایی/پاتولوژی
- عملیات آبکاری فلزات و اسیدشویی
- صنایع رنگ و رزین
- خدمات سمپاشی و کشاورزی
نکات تکمیلی
۱. جدول تطبیق مواد (ضروری برای انتخاب):
| ماده شیمیایی | دستکش بهینه |
| استون | ویتون |
| اسیدسولفوریک ۳۰% | نئوپرن |
| تولوئن | نیتریل ضخیم |
۳. استانداردهای مکمل:
- ASTM F739: تست نفوذپذیری
- ISO 6529: مقاومت در برابر جنگ‌افزارهای شیمیایی